Việc làm chủ kỹ năng quan sát khi lái xe nhằm đảm bảo an toàn là điều rất quan trọng.
Dưới đây là một số kỹ năng quan sát mà các tài xế nên tham khảo:
Quan sát phía trước
Quan sát phía trước khi lái xe là yêu cầu bắt buộc. Theo đó, tài xế luôn giữ mắt di chuyển khi lái xe, đưa mắt ra tầm nhìn rộng. Hướng mắt nhìn phía trước đủ xa, mắt quét sang hai bên đường để phán đoán những nguy cơ tiềm ẩn và có biện pháp xử lý sớm.
Theo nghiên cứu của các chuyên gia, những tài xế mới thường hay nhìn gần nên đã bỏ sót các mối nguy hiểm tiềm ẩn phía trước. Do vậy, các chuyên gia đưa ra lời khuyên, tài xế nên đưa mắt nhìn xa tương đương khoảng 15 giây di chuyển. Đây là quãng đường và khoảng thời gian đủ để tài xế kịp thời xử lý các tình huống phát sinh, trong phố là khoảng 2 hoặc 3 nhà, trên đường cao tốc thì khoảng 0,5 km.
Quan sát phía trước là yêu cầu quan trọng của lái xe. (Ảnh minh họa).
Với hai bên đường, lái xe cần quan sát, nhận biết những gì xảy ra dọc hai bên đường. Nếu thấy một chiếc xe đỗ bên đường, tài xế cần cẩn trọng và đánh lái tránh xa nhất có thể, đề phòng xe có thể mở cửa bất thình lình hoặc trẻ nhỏ bất ngờ chạy ra…
Quan sát phía sau qua gương chiếu hậu
Việc quan sát phía sau qua gương chiếu hậu cũng hết sức quan trọng, giúp tài xế nắm rõ được các đối tượng xung quanh xe hoặc khi chuyển hướng, chuyển làn hoặc quay đầu, lùi xe. Bên cạnh đó, phải thường xuyên quan sát gương chiếu hậu trong và chiếu hậu ngoài để kịp thời tránh đường, vượt xe khác hoặc nhường đường cho xe khác xin vượt.
Để có thể quan sát phía sau, việc chỉnh gương chiếu hậu trong khoang lái là rất quan trọng.
Với gương chiếu hậu bên ngoài, cần chỉnh sao cho tay nắm cửa trùng với mép dưới của gương, vị trí nhìn thấy sườn xe chiếm ¼ của gương. Cả gương bên trái và bên phải đều như vậy.
Với gương chiếu hậu bên trong, cần chỉnh sao cho phải nhìn thấy toàn bộ phần kính chắn gió phía sau.
Quan sát không gian điểm mù
Mặc dù xe đã chỉnh gương đúng nhưng vẫn còn những điểm mù mà tài xế không thể qua sát qua gương như: không gian thấp dưới tầm quan sát trước, hai bên sườn, hoặc đuôi xe…Trong những điểm mù này, nguy cơ từ không gian điểm mù hai bên sườn là lớn nhất.
Hiện nay một số xe được trang bị camera lùi, camera 360 hoặc thiết bị cảnh báo đối tượng trong khu không gian điểm mù. Tuy nhiên, những thiết bị này có thể không giúp được lái xe phát hiện tất cả các mối nguy hiểm tiềm ẩn. Vì thế khi điều khiển phương tiện, tài xế cần tập thói quen quan sát không gian xung quanh khu vực trước khi di chuyển.
Quan sát qua vai
Trước khi đổi hướng hay chuyển làn, chuyển vị trí, ví dụ như rẽ trái, ngoài bật xi nhan cảnh báo, tài xế hãy nhìn nhanh sang trái để chắc chắn không có bất cứ người hay xe trước khi rẽ. Tài xế cũng cần kiểm tra gương hay nhìn qua vai trước khi mở cửa, vì bất thình lình có thể có một chiếc xe khác, xe máy hoặc người lao tới.
Cách quan sát trong một số tình huống
Khi lùi xe: Trước khi lùi xe nên hạ hai kính trước để quan sát và nghe tiếng động xung quanh. Cần nhìn xung quanh (360 độ) bằng cách qua vai, qua gương, kính cửa sau. Tốt nhất trước khi lùi xe, tài xế nên xuống xe, kiểm tra xung quanh, định hình cách di chuyển trước khi thực hiện.
Tại giao lộ: Tài xế cần hướng mắt nhìn về phía trước khi đến gần giao lộ để phán đoán tình huống và đưa ra quyết định có nên dừng xe hay không.
Dừng và bắt đầu di chuyển lại: Trước khi giảm tốc hoặc dừng xe, tài xế cần nhìn gương chiếu hậu để nhận biết khoảng trống cho xe sau. Sau khi quan sát rõ và đảm bảo an toàn, lái xe mới di chuyển thật chậm vào giao lộ. Trong trường hợp tầm nhìn bị chắn, tài xế cần quan sát lại trước khi di chuyển.
Khi chuyển hướng: Nhìn qua vai về phía sau để đảm bảo rằng việc chuyển hướng của bạn không chặn đầu, cắt đầu xe khác. Sau đó quan sát toàn giao lộ, cho xe tiến dần về phía trước, mắt nhìn theo hướng di chuyển.
